Polak Francuz dwa bratanki – stosunki polsko-francuskie

Polskę z Francją łączą nie tylko niezwykłe osobistości ze świata nauki czy sztuki, ale także wspólna historia. Kiedy zaczęły się stosunki polsko-francuskie i jak przebiegały?

Królowie i królowe

Nasze stosunki z Francją są wielowymiarowe, należy do nich wspólna historia, wymiana kulturalno-naukowa oraz gospodarcza czy fala emigracji. Zacznijmy jednak od początku. Pierwszą osobą, która przybliżała nam Francję i panujące tam obyczaje był król Henryk Walezy – ostatni władca z dynastii Walezjuszy. Walezy został królem po śmierci Zygmunta II Augusta, który nie miał dzieci. Rządził on Polską przez nieco ponad rok. Kolejną osobą francuskiego pochodzenia mającej wpływ na wygląd państwa polskiego była Ludwika Maria Gonzaga, czyli żona królów Władysława IV oraz Jana II Kazimierza. To ona założyła pierwszą polską gazetę – Merkuriusz Polski, prowadziła salon literacki, wspierała artystów, przysłużyła się do rozwoju teatru, a także była pierwszą królową, która wyraźnie zaznaczała swoją rolę i starała się wpływać na politykę króla. Następną osobą u boku polskiego władcy była Maria Kazimiera d’Arquien – żona Jana Sobieskiego. Z drugiej strony dobrze pamiętać o Stanisławie I Leszczyńskim nazywanym we Francji roi Stanislas, który był także księciem Lotaryngii. Warto także wspomnieć o Marii Walewskiej – kochance Napoleona Bonaparte.

Emigracja

W Wielkiej armii Napoleona Bonapartego walczyło wielu Polaków, którzy upatrywali w tym nadzieję na poprawę swojej sytuacje. W okolicach roku 1811-1812 do Francji przybyła pierwsza większa tura emigrantów z Polski, po zakończonych walkach większość z nich pozostała w ojczyźnie Napoleona. Kolejną znaczącą falą przybycia Polaków do Francji była Wielka Emigracja. Wtedy też zaczęło dochodzi do wymiany kulturowo-naukowej na olbrzymią skalę. W Paryżu swoje siedziby otwierały polskie stowarzyszenia (Biblioteka polska, Hôtel Lambert), tworzyli tu polscy artyści, kształcili się naukowcy. Nie można nie wspomnieć tu o Marie Skłodowskiej-Curie, czyli podwójnej laureatce nagrody Nobla. Rozgłos zyskał także Fryderyk Chopin. W stolicy Francji osiedlili się polscy wieszcze. Kolejna fala emigracji nastąpiła w czasie II wojny światowej, gdy nie było w Polsce dobrych warunków ekonomicznych, a Francja straciła wiele ludności. Ostatnia znacząca grupa wyemigrowała do Polski po 1989 roku.

Wzajemne stosunki polsko-francuskie

W czasie II wojny światowej w Paryżu został założony polski Instytut Literacki, który wydawał miesięcznik Kultura. Na terenie Polski działa wiele francuskich przedsiębiorstw i ośrodków kulturalno-oświatowych, a na terenie Francji polskich. Przykładem mogą być takie instytucje jak Instytut Francuski w Warszawie i Krakowie oraz Instytut Polski w Paryżu czy polska/francuska izba przemysłowo-handlowa. Między uczelniami polskimi i francuskimi następuje współpraca w ramach programu Erasmus+, a także podwójnych dyplomów magisterskich, dochodzą do tego także różne stypendia rządu francuskiego. W stolicy Francja działa kilka polskich szkół.